بیا با هم گفتگو کنیم !

به گزارش خبرگزاری فارس در سال 84 میانگین صحبت اعضای خانواده با یکدیگر، نیم ساعت در روز بوده که آن هم بیشتر به مسائل اقتصادی پرداخته میشود!

کم شدن فرهنگ گفتگو موجب شده در برخی از خانواده ها زن و شوهر یا هر دو برای به کرسی نشاندن حرف خود، فقط دستور صادر میکنند و تنها منتظر شنیدن کلمه " چشم " هستند.

گاهی هم رفتار های به ظاهر اشتباه از زن یا شوهر سر میزند که مدت ها یکی از دیگری کینه به دل میگیرد، بدون اینکه پای صحبت یکدیگر بنشینند ، و گاهی هم به دلیل عدم رعایت قوانین گفتگو، طرفین دل خوشی از صحبت با یکدیگر ندارند و رغبتی به این کار نشان نمیدهند.

در این پست در باره تمام خصوصیاتی که یک گفتگو خوب و سازنده باید داشته باشد، صحبت میکنیم.

در باره چه چیزهایی گفتگو کنیم ؟

1-      اختلافات : اغلب اختلافات میتواند با گفتگو حل و فصل شود. اما سکوت های طولانی و امتناع از به میان کشیدن صحبت آن و حتی گاهی سکوت به منزله ی از خودگذشتگی، یک دلگیری مزمن و یک زخمی در دل مینشاند که ممکن است با روی هم جمع شدن تعداد زیادی از این زخم ها، آتشفشان عظیمی رخ دهد! در صورتی که با یک گفتگو و شاید رفع یک سوء تفاهم، این دلخوری برای همیشه مرتفع شود.

2-      اشتراکات : همانطور که باید در مورد اختلافات صحبت کنیم، در مورد اشتراکات هم باید صحبت شود. گفتگو در مورد اشتراکات باعث دلگرمی در درستی انتخاب همسر، و محکم تر شدن ریشه اشتراکات می شود.

3-      امور روزمره و باز کردن سفره دل : حضرت امام (ره) در برخوردهایشان با افراد آنچنان صمیمی بودند که انسان فکر میکرد ایشان هیچ کار و مشغله ی دیگری ندارند، جز اینکه با او صحبت کنند. گاهی از مسائل شخصی و مشکلات ما سؤال میکردند، به گونه ای که واقعاً انتظار نمیرفت امام با این همه مسئولیت هایی که بر دوش دارند و با این وقت اندک، اینقدر نسبت به مسائل خانواده دقت داشته باشند .( برداشت هایی از سیره امام خمینی (ره) ج 1 ص 11)

4-      مسائل دینی و رسیدن به نوع نگاه مشترک و بالاتر بردن اطلاعات یکدیگر : خانواده یکی از بهترین محفل ها برای مطرح کردن مسائل دینی و اعتقادی است. گاهی به جای تذکر های مسقیم و امر به معروف و نهی از منکر های مستقیم، میتوان با مطرح کردن بحث های گوناگون، شبهات و ایرادات طرف مقابل را برطرف نمود، بدون اینکه موضع خاصی در برابر ما گرفته باشد.

5-      درباره برنامه های آتی زندگی : برنامه ریزی در مورد برنامه های آتی زندگی هرچقدر هم که بی اهمیت باشند بهتر است با نظر دو طرف باشند. از تصمیم گیری در مورد زمان خرید لباس یک لباس گرفته تا نحوه تربیت فرزند ! اگر مثلاً در نحوه تربیت فرزند وحدت رویّه ای وجود نداشته باشد، فرزند دارای شخصیتی دوگانه میشود و یا از افراد دیگری بیرون از خانه تحت تأثیر قرار میگیرد.

در باره چه چیزهایی صحبت نکنیم ؟

1-      دیگران : معمولاً صحبت در مورد دیگران یا غیبت است و خلاف شرع و یا حس مقایسه شدن به طرف مقابل میدهد. اگر کسانی که از آنها صحبت میکنیم بالاتر از ما باشند، حس حقارت و کوچکی به انسان دست میدهد و اگر پایین تر باشند، حس عُجب و تکبر ! البته گاهی ممکن زندگی دیگران الگوی خوبی برای زندگی ما باشد که در این زمینه صحبت کردن، در صورتی که طرفین به افراد مذکور حساس نباشند بدون اشکال و خوب است.

2-      گذشته های تلخ : این گذشته های تلخ ممکن است مربوط به قبل از ازدواج باشند، که گاهی بیان کردن آنها باعث حساسیت ها و سوء ظن هایی میشود، و یا مربوط به بعد از ازدواج است که بیان مکرر آنها، حس مثبتی به طرفین القا نمیکند و باعث یادآوری خاطرات تلخ میشود .

موانع و آفات گفتگو :

1-      بی برنامگی : خانواده هایی که معلوم نیست کی غذا میخورند، کی کتاب میخوانند، کی مهمانی میروند، کی .... هیچ گاه زمان مشخصی برای گفتگو با یکدیگر نمی یابند .

2-      رسانه : بسیاری از خانواده ها، ساعات در کنار هم بودن را با تلویزیون، رادیو، اینترنت و روزنامه و ... میگذرانند و دیگر وقتی برای صحبت کردن ندارند !

3-      روابط فامیلی زیاد : درست است که صله رحم بسیار خوب و سفارش شده است اما نه اینکه هر شب زن و شوهر عادت به بیرون رفتن و یا مهمان آْمدن داشته باشند که فرصتی برای صحبت با یکدیگر پیدا نکنند .

4-      کار بیش از اندازه : بعضی از خانواده ها بر اثر مشکلات زیاد مالی مجبورند چند سالی با فشار بیشتر و زمان بیشتری کار کنند تا بتوانند از عهده اقساط و اجاره خانه و معیشت زندگی خود بر بیایند، اما بعضی از خانواده ها افتاده اند در دام زیاده خواهی و تلاش برای رفاه و تجملات بیشتر، و تمام زندگیشان را فدای چشم و هم چشمی و رفاه زدگی میکنند.

5-      کینه ها و عقده ها : بسیاری از سکوت ها همانطور که گفته شد، ناشی از عقده های قدیمی است که حوصله ی صحبت کردن را از دو طرف گرفته است. این دلخوری ها باید هر چه سریعتر برطرف گردد تا راه گفتگو در مورد مسائل آینده باز شود .

6-      نا امیدی از گفتگو های پیشین : همان جمله ی معروف " ما تا حالا صد بار در این مورد با هم صحبت کردیم و به نتیجه ای نرسیدیم! ". دلیل عمده نتیجه بخش نبودن این گفتگو ها عدم رعایت قواعد گفتگو است که در ذیل همین مطلب به آن خواهیم رسید.

7-      کم رویی : تعجب نکیند ! هنوز بسیاری از زن و شوهر ها هستند که با در میان گذاشتن مشکلاتشان و دلایل دلخوری هایشان، مشکل دارند و به قول خودمان رویشان نمیشود . این قضیه نیاز به تمرین دارد و طرف مقابل با آزاد گذاشتن فضای نقد و سوالاتی مثل اینکه " به نظر شما من چه ایرادی دارم؟ " باید راه را برای چنین افرادی باز نماید.

8-      ترس از عصبانیت طرف مقابل : وقتی سخن از اختلافات دو طرف باشد، زمینه عصبانیت وجود دارد. عصبانیت یکی از دو طرف کافی است تا راه را در مقابل یک گفتگوی سازنده ببندد. در این شرایط باید اول زمینه عصبانیت طرف مقابل را فراهم نکرد و دوم اگر یکی از دو طرف عصبانی شد، طرف مقابل با حلم و مدارا گفتگو را به جنگ و دعوا تبدیل نکند.

9-      نداشتن خلوت : زن و شوهر در طول روز نیازمند به داشتن خلوت هستند. متأسفانه برخی خلوت را فقط برای انجام امور زناشویی لازم میدانند، در حالی که بدون داشتن خلوت برای گفتگو های دوستانه، آرام آرام میان زن و شوهر فاصله ی عاطفی ایجاد میشود.

10-   رعایت بهداشت دهان و دندان : اگر دهان طرف مقابل بوی ناخوشایندی بدهد، ناخودآگاه تمایل فرد برای ارتباط شنیداری و گفتاری کم میشود.

قوانین گفتگو :

1-      حساسیت روی واژه ها، جمله ها و لحن کلام : تلاش کنیم که در انتخاب واژه ها، چینش جملات هنرمند باشیم. به گونه ای صحبت کنیم که بوی طعنه، کنایه، تمسخر، تحقیر، سرزنش و ... از آن به مشام نرسد.

2-      تعیین زمانی ثابت برای گفتگو : تجربه نشان داده که اگر این زمان، معیّن نشود، معمولاً گفتگو به بهانه های مختلف فراموش شده یا به تأخیر می افتد.

3-      تحکم و زور ممنوع : در گفتگو سعی نکنیم که با تحکّم و زور، حرف خود را بر همسرمان تحمیل کنیم.

4-      عدالت را رعایت کنیم : گفتگوی عادلانه گفتگویی است که هر دو طرف، موقعیت برابری برای صحبت کردن داشته باشند.

5-      خود را در معرض نقد قرار دهیم : در بسیاری از موارد به دلایل مختلف، فرد به خود اجازه نمیدهد نقد مستقیمی به همسرش وارد کند . پس چه خوب است گاهی گفتگو را با جملاتی این چنین آغاز کنید : آیا از من راضی هستید ؟ در هفته گذشته چه عملی از من سر زد که موجب ناراحتی شما شد ؟

6-      پرهیز از حساسیت زایی : اگر میخواهید برای ادعای خودتان دلیلی بیاورید، سعی کنید از کسانی که همسرتان نسبت به آنها حساس است استفاده نکنید.

7-      استفاده از دلایل مورد قبول همسر : اول تلاش کنید از مقبولات همسرتان مطلع شوید و در مرحله ی بعد در گفتگوی خود با او از دلایل مورد قبول همسرتان استفاده کنید . مانند روایات و سخن بزرگان، یا ....

8-      توجه کامل به همسر : گفتگوی دو طرفه وقتی مفید خواهد بود که هر دو احساس کنند صحبت هایشان برای دیگری مهم و قابل توجه است.حرف ها و حرکاتی که پیام بی اهمیتی سخنان را به طرف مقابل منتقل میکند، موجب کم شدن انگیزه گفتگو میشود. مثل نگاه کردن همزمان به تلویزیون یا خوردن یا بازی با گوشی موبایل و....

9-      پرهیز از جدال : جدال یا همان جرّ و بحث خودمان از آفات گفتگو است که موجب میشود به ارتباط عاطفی دو طرف لطمه های سنگینی وارد شود.

10-   پرهیز از محاکمه : هیچ گاه گفتگو را تبدیل به محاکمه نکنید. چرا که طرف مقابل را به جای پذیرش حق به دفاع از خود وا میدارد. هر وقت احساس کردید همسرتان محکوم شده، به گونه ای هنرمندانه از او دلجویی کنید تا احساس شکست نکند.

11-   حق جویی و حق پذیری : همیشه احتمال نادرست بودن موضع خود را بدهید تا بتوانید با دقت بیشتری گفتگو را دنبال کنید.

12-   مقدمه چینی کافی : ممکن است اندوخته های ذهنی همسرتان برای پذیرش یک مطلب به قدری کم باشد که لازم باشد شما تا چند جلسه مقدمه چینی کنید.

13-   صبر برای گرفتن نتیجه : به هیچ وجه توقع نداشته باشید که در یک گفتگو به نتیجه مطلوب برسید. گاهی چندین جلسه صحبت لازم است تا کسی از موضعی که پذیرفته، عقب نشینی کند و یا به دلیل غرور در روزهای اول حاضر به قبول آن نیست و نیاز به زمان دارد تا خودش را اصلاح کند.

14-   توجه به حوصله همسر : اگر احساس کردید که گفتگو به درازا کشیده شده و همسرتان دیگر حوصله ادامه آن را ندارد، باقی گفتگو را به فرصتی دیگر موکول کنید.

در پایان ممکن است گفتگو ها به هیچ نتیجه ای نرسد و نتیجه مطلوب کسب نشود، در این موراد از قانون مدارا و گذشت استفاده کنید .

منبع : کتاب تا ساحل آرامش ، گامهای موفقیت در زندگی مشترک / محسن عباسی ولدی / انتشارات جامعة الزهرا (س)